Frytkownica beztłuszczowa, czyli „air fryer”, to urządzenie, które zdobywa coraz większą popularność w naszym kraju. W wielu polskich kuchniach stało się sprzętem codziennego użytku, z powodzeniem zastępując piekarnik czy patelnię do smażenia. Jednak wiele osób wciąż podchodzi do tego wynalazku niepewnie. Możemy natrafić na wiele mitów i zasłyszanych opinii na temat użyteczności beztłuszczowej frytkownicy czy też wartości odżywczych przyrządzanych w niej posiłków. W tym artykule zebraliśmy opinie ekspertów, ale i zwykłych użytkowników air fryerów, żeby rozwiać te wątpliwości.
Frytkownica beztłuszczowa, air fryer – co to właściwie jest?
Zanim przejdziemy do szczegółów, należy wyjaśnić, czym właściwie są beztłuszczowe frytkownice i na czym polega proces przygotowywania w nich posiłków. Przede wszystkim warto zaznaczyć, że nazwa może być podwójnie myląca. Po pierwsze – chociaż jak najbardziej możemy w tym urządzeniu przygotowywać frytki, zakres dań i żywności, które możemy „smażyć” w takiej frytkownicy jest o wiele szerszy. Jeśli zerkniemy na strony miłośników tego sprzętu gromadzące najróżniejsze przepisy, jego wszechstronność może naprawdę zaskoczyć.
Po drugie: w poprzednim akapicie nieprzypadkowo użyłem słowa „smażyć” w cudzysłowie. Proces, jaki przebiega w beztłuszczowych frytkownicach, nie jest bowiem „tak naprawdę tym, co „smażeniem” w zwyczajowym znaczeniu tego słowa. Zachodzi tam raczej proces konwencyjnego gotowania – jak w piekarnikach z termoobiegiem. Wykorzystuje się do tego cyrkulację gorącego powietrza. Efekt? Chrupiące posiłki bez smażenia na głębokim tłuszczu. Brzmi idealnie?
Nie dla wszystkich. Chociaż beztłuszczowe frytkownice są dostępne na rynku od lat, ich rosnąca popularność budzi również również wiele wątpliwości. Chodzi przede wszystkim o kwestie potencjalnych zagrożeń dla zdrowia. Żeby rzucić trochę światła na tę sprawę, zebraliśmy dla was kilka badań, opinii ekspertów, a także osób, które od dawna korzystają już z „air fryerów”.
Czy jedzenie z beztłuszczowej frytkownicy jest zdrowe? Badania naukowe mówią jasno
Czy jedzenie przyrządzane w beztłuszczowych frytkownicach jest zdrowe? Odpowiedź nie jest oczywista i zależy od wielu czynników, ale generalnie rzecz ujmując – nie ma się czego obawiać. Wszystko zależy od tego, co przyjmiemy za nasz punkt odniesienia. W porównaniu z żywnością smażoną na głębokim oleju posiłki z air fryerów z całą pewnością można uznać za zdrowsze. Przyjrzyjmy się kilku naukowym badaniom, które na to wskazują.
Podgrzewanie niektórych rodzajów produktów powyżej 120 stopni Celsjusza może spowodować powstanie neurotoksycznego związku znanego jako akrylamid. Ten toksyczny związek staje się szczególnie zauważalny, gdy produkty pochodzenia roślinnego są poddawane obróbce cieplnej, która powoduje ich wyraźne przypalenie lub nawet zwęglenie.
W 2015 roku ukazały się wyniki badań świadczące o tym, że podczas przygotowywania żywności w beztłuszczowych frytkownicach ilość powstającego akrylamidu jest znacznie mniejsza – nawet o 90%. To duży plus tych urządzeń, ale nie należy zapominać, że wcale nietrudno w nich o przypalenie posiłku – takie jedzenie również może zawierać niezdrowe związki chemiczne.
W kwietniu 2022 r. we Frontiers in Nutrition opublikowano badania dotyczące różnych sposobów smażenia i pieczenia ziemniaków. Wynikało z nich, że frytki przygotowywane w beztłuszczowej frytkownicy wykazywały się większym poziomem skrobi wolnotrawionej. To węglowodan, który jest wolno uwalniany, dzięki czemu może mniej wpływać na poziom cukru we krwi.
Co o tym sprzęcie mówią jego wieloletni użytkownicy?
W Internecie możemy przeczytać wiele opinii osób, które miały okazję wypróbować beztłuszczowe frytkownice lub które korzystają z nich od lat. Oczywiście zdania są zróżnicowane i są to siłą rzeczy mniej weryfikowalne poglądy, ale takie subiektywne opinie również mogą unaocznić wiele spraw i pomóc podjąć decyzję o zakupie.
Wśród zadowolonych użytkowników panuje przekonanie, że dzięki beztłuszczowym frytkownicom przygotowują zdrowsze posiłki. Choć często jest to intuicyjny pogląd na podstawie zużywania mniejszej ilości tłuszczów, jest w tym sporo prawdy. Air fryer pozwala jego użytkownikom cieszyć się smacznym jedzeniem z mniejszą ilością kalorii i tłuszczu – a to wszystko w niedługim czasie. Dzięki obiegowi gorącego powietrza potrawy gotują się równomiernie i szybko, co oszczędza czas.
Wielką zaletą jest wspomniana już przeze mnie wszechstronność tych frytkownic, które nie służą przecież tylko do przygotowywania frytek. Mogą być używane do pieczenia, grillowania, podgrzewania i smażenia różnych potraw, co czyni je uniwersalnym kuchennym sprzętem. Co więcej – są zwykle bardzo proste w obsłudze i łatwe do mycia.
Oczywiście nietrudno znaleźć też mniej pozytywne opinie. Jakie są główne wady air fryerów zdaniem internautów? Często wymienia się wysokie ceny tych frytkownic. Niektóre dobrej jakości urządzenia mogą być dość kosztowne w porównaniu do tradycyjnych frytkownic czy piekarników. Co więcej, w niektórych przypadkach konieczne może być obracanie potrawy, aby uzyskać równomierne przygotowanie, co może być uciążliwe.
Chociaż air fryery są w stanie przygotować chrupiące potrawy, niektórzy użytkownicy twierdzą, że smak nie jest identyczny jak w przypadku tradycyjnego smażenia w głębokim oleju. Być może jest to kwestia o mniejszym znaczeniu niż walory zdrowotne, jednak warto mieć na uwadze, że zdaniem niektórych osób beztłuszczowe „smażenie” sprawia, że jedzenie nie smakuje równie dobrze.
Chcesz wiedzieć więcej na ten temat? Koniecznie przeczytaj nasz artykuł: Frytkownica bezolejowa jako zdrowy sposób na smażenie? Mity i fakty