Frytkownice beztłuszczowe to zaskakująco wszechstronne urządzenie, w którym przyrządzimy nie tylko frytki – wielu osobom w zasadzie zastąpiły tradycyjny piekarnik. Nic dziwnego, że popularność tych urządzeń w naszym kraju wciąż rośnie. Popularne „air fryery” pozwalają na przygotowanie wielu posiłków bez używania tłuszczów, co niewątpliwie zmniejsza ich kaloryczność. Czy to jednak oznacza, że jedzenie przygotowywane w beztłuszczowych frytkownicach jest obiektywnie zdrowsze?
Frytki albo nuggetsy z kurczaka „smażone” bez użycia tłuszczu? Brzmi jak marzenie rodziców niejadków. Ale to tylko jeden z wielu przykładów użyteczności beztłuszczowych frytkownic. A jednak wiele osób zastanawia się, czy rzeczywiście przygotowywanie w nich posiłków przynosi jedynie korzyści. Można natknąć się na wiele mitów krążących wokół tych urządzeń – w tym artykule postaramy się rozwiać niektóre wątpliwości.
Frytkownice beztłuszczowe – jak to w ogóle działa?
Nazwa tego urządzenia jest myląca. Ich angielska nazwa to „air fryer”, czyli urządzenie do smażenia za pomocą powietrza. Jednak zachodzący w nich proces nie jest smażeniem w tradycyjnym znaczeniu tego słowa. Zamiast tego beztłuszczowe frytkownice korzystają z cyrkulacji gorącego powietrza, które otacza jedzenie i powoduje proces konwekcyjnego gotowania. Działa to podobne do pieczenia w piekarniku z termoobiegiem. Dzięki temu jedzenie zyskuje chrupiącą skórkę i charakterystyczny smak bez potrzeby smażenia w głębokim oleju. W trakcie tego procesu zachodzi reakcja chemiczna między aminokwasami a cukrami, co dodatkowo wzbogaca smak potraw. Ogólnie rzecz biorąc, frytkownica bezolejowa umożliwia nam uzyskanie konsystencji i smaku podobnych do smażonego lub pieczonego jedzenia, bez konieczności używania oleju.
Czy jedzenie z beztłuszczowych frytkownic jest zdrowe?
Na tak postawione pytanie nie sposób udzielić jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ wszystko zależy od punktu odniesienia – tzn. zależy, z czym je porównamy. Gotowe, podsmażane wcześniej dania będą równie mało odżywcze, jeśli podgrzejemy je w naszej beztłuszczowej frytkownicy – choć mogą być nieco mniej kaloryczne.
A jednak rezygnując ze smażenia żywności na oleju możemy uniknąć zachodzenia kilku szkodliwych dla zdrowia procesów podczas naszego gotowania. Podniesienie temperatury niektórych rodzajów produktów powyżej 120 stopni Celsjusza może prowadzić do powstania szkodliwego związku nazywanego akrylamidem, który ma działanie neurotoksyczne. Ten toksyczny związek wytwarza się zwłaszcza wtedy, gdy produkty pochodzenia roślinnego są poddawane obróbce cieplnej w stopniu, który powoduje ich wyraźne przypalenie lub nawet zwęglenie.
Oczywiście może do tego w pewnym stopniu dojść również i wtedy, gdy przygotowujemy żywność w „air fryerach”. Ale jak wynika z badań przeprowadzonych w 2015 roku, podczas przygotowywania jedzenia w frytkownicach bez oleju powstaje znacznie mniej akrylamidu – nawet o 90%. To znacząca zaleta tych urządzeń. Niemniej jednak, trzeba podkreślić, że istnieje ryzyko przypalenia potrawy w takich frytkownicach, co również może skutkować obecnością niezdrowych substancji chemicznych w jedzeniu.
Co więcej, beztłuszczowe frytkownice przynoszą jeszcze jedną istotną korzyść dla zdrowia. Dzięki nim unikamy nadmiernego narażenia na aldehydy, które są substancjami chemicznymi mogącymi zwiększać ryzyko wystąpienia raka, chorób układu krążenia i problemów z żołądkiem. Te niekorzystne związki powstają podczas podgrzewania olejów roślinnych.
Warto też przytoczyć wyniki badań, które w kwietniu 2022 roku naukowcy opublikowali w czasopiśmie Frontiers in Nutrition. Analizowano w nich różne metody smażenia i pieczenia ziemniaków. Zgodnie z wynikami frytki przygotowane w frytkownicy beztłuszczowej zawierały większą ilość skrobi wolnotrawionej. Jest to rodzaj węglowodanu, który uwalnia się powoli, co może wpływać na niższy wzrost poziomu cukru we krwi.
Inne zalety?
Korzystanie z beztłuszczowych frytkownic to również inne korzyści, które nie wpływają bezpośrednio na nasze zdrowie, ale mogą czynić nasze przygotowywanie posiłków bezpieczniejszym i mniej szkodliwym dla środowiska. Frytkownice, owszem, potrzebują więcej czasu na podgrzanie potrawy. Ale rezygnując ze smażenia żywności w głębokim oleju oszczędzamy sobie męczącego i również długiego procesu smażenia. Co ważniejsze, nie produkujemy też w ten sposób zużytego oleju, który zwykle musimy gdzieś zutylizować. Wiele osób nie zwraca uwagi na tę kwestię, jednak niewłaściwa utylizacja oleju może doprowadzić do zatkania kanalizacji i może mieć szkodliwy wpływ na środowisko naturalne. Air fryer pozbawia nas tego problemu.
Chcesz wiedzieć więcej na ten temat? Koniecznie przeczytaj nasz artykuł: Frytkownica beztłuszczowa – opinie. Co o tych urządzeniach mówią eksperci i internauci?